Georges Contogeorgis La Dictature militaire en Grèce (1967-1974) Questions d’approche du phénomène autoritaire

Georges Contogeorgis

La Dictature militaire en Grèce (1967-1974)

Questions d’approche du phénomène autoritaire

1. Introduction

Le régime autoritaire en Grèce soulève une question générale qui est liée à la fois à la nature de la société grecque et au contenu des évolutions de notre époque. En ce sens, la compréhension du phénomène présuppose que l’on réponde à la question de la place qu’il occupe dans le système politique grec en général, et au-delà, à celle de sa relation avec les régimes analogues ou les totalitarismes de l’entre-deux-guerres et de la péninsule Ibérique.

          L’hypothèse de travail de base est qu’en Grèce, le régime autoritaire constitue dans le système politique une parenthèse qui n’est pas conforme à sa propre nature, et plus précisément un symptôme exogène résultant de la non-harmonisation de la société grecque avec le déficit démocratique des facteurs de la Guerre froide. Contrairement à la Dictature en Grèce, les régimes autoritaires de la péninsule Ibérique sont un prolongement et, en un autre sens, un résidu des totalitarismes de l’entre-deux-guerres.

Georges Contogeorgis,La Dictadura militar en Grecia (1967-1974) ¿Cómo enfocar el fenómeno autoritario?

La Dictadura militar en Grecia (1967-1974)[1]

¿Cómo enfocar el fenómeno autoritario?

                                                                Georges Contogeorgis

                                                 Universidad Panteion de Atenas

1.     Introducción

El régimen autoritario en Grecia plantea una cuestión general ligada a la vez a la naturaleza de la sociedad griega y al contenido de los cambios de nuestra época. En este sentido, la comprensión del fenómeno presupone responder a la cuestión de qué lugar ocupa dicho régimen en el sistema político griego en general e incluso a la de su relación con regímenes análogos o con los totalitarismos de entreguerras y con la península Ibérica.

Nuestra hipótesis de trabajo es que en Grecia, el régimen autoritario constituye un paréntesis en el sistema político no acorde con su propia naturaleza y, más aún, un síntoma exógeno resultante de la no-armonización de la sociedad griega con el déficit democrático de los agentes de la guerra fría. Contrariamente a la Dictadura en Grecia, los regímenes autoritarios de la península Ibérica son una prolongación y, en cierto sentido, un residuo de los totalitarismos de entreguerras.

Γ. Κοντογιώργης, Το αυταρχικό φαινόμενο. "4η Αυγούστου" "21η Απριλίου". Ερμηνευτικές προσεγγίσεις, Εκδ.Παπαζήση, Αθήνα, 2003

(Απόσπασμα από το ανωτέρω έργο του Γ.Κ.σελ. 17-44)

ΤΟ ΑΥΤΑΡΧΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ.
ΤΟ ΑΣΥΜΒΑΤΟ ΜΙΑΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Το αυταρχικό φαινόμενο ως μεταβατικό γεγονός και ως παρέκβαση

Ήδη από τον Αριστοτέλη και την εν γένει ελληνική γραμματεία της κλασικής εποχής, το αυταρχικό καθεστώς ταξινομήθηκε στις παρεκβάσεις των πολιτευμάτων, προκειμένου να υποδηλωθεί η ασυμβατότητά του με την καθεστηκυία ‘πολιτειακή’ τάξη. Η άποψη αυτή, εισάγει, εντούτοις, ένα αξιολογικό κριτήριο, το οποίο στην πραγματικότητα ενοχοποιεί το κοινωνικό πρόταγμα, στο μέτρο που αυτό υιοθετεί μια ριζοσπαστική εκδοχή του ζητήματος της ιδιοκτησίας και, κατ’επέκταση, της κοινωνικής ισότητας. Είναι προφανές ότι η παράκαμψη της πολιτειακής τάξης, προβάλει όχι ως αυτοτελές πρόβλημα, αλλ’ ως απόρροια του συνολικού διακυβεύματος, του γεγονότος δηλαδή ότι η ‘κοινωνική επανάσταση’ διέρχεται αναπόφευκτα από μια ανάλογη και, συνακόλουθα, μη συμβατική ‘διαχείριση’ της πολιτικής.
Ο τύραννος που απαντάται στην εποχή της τελικής μετάβασης στον ανθρωποκεντρισμό, στο πλαίσιο της πόλης (7-6ος αιώνες), κατηγορείται ότι καταργεί την ‘πάτριο πολιτεία’, ότι τελικά ακολουθεί μια όχι μετριοπαθή πολιτική, η οποία καταργεί το προγενέστερο κοινωνικό και πολιτικό σύστημα, που απέδιδε την πολιτική εξουσία στη γεωκτητική ευγένεια . Η ίδια αναλογικά μομφή απευθύνεται και στην κοινωνική επανάσταση της νεότερης εποχής, στο στάδιο της τελικής μετάβασης στο ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα που συντελείται με την είσοδο στον 20ο αιώνα .
Το αυταρχικό φαινόμενο, ως συνάδον γνώρισμα ενός μεταβατικού σταδίου, ιδίως κατά την περίοδο της οικοδόμησης του πρωτογενούς ανθρωποκεντρισμού, δεν αποτελεί συνεπώς παρέκκλιση. Άλλωστε, κατά την περίοδο αυτή, το πολιτικό πρόβλημα, δηλαδή ο τρόπος νομιμοποίησης της πολιτικής ηγεσίας και, πολλώ μάλλον, η πολιτική ως ελευθερία, αποτελούν όλως χαμηλής προτεραιότητας αιτήματα για την κοινωνία.
Το ερώτημα, κατά λογική ακολουθία, αν το αυταρχικό φαινόμενο αποτελεί παρέκβαση ή μη, συνέχεται συγχρόνως με το ζήτημα της νομιμοποίησής του. Ποιος το θεωρεί ‘τυραννικό’ και γιατί; Συνδέεται όμως επίσης με τον χαρακτήρα της σχέσης μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής που διαμορφώνει και, συγκεκριμένα, με το ζήτημα της ιδιοποίησης.
Η ιδιοποίηση της πολιτικής και, δι αυτής, της κοινωνίας, αντιβαίνει στη φύση του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, δεδομένου ότι η ιδιότητα του ατόμου ως θεμελιωδώς ελευθέρου όντος, υπαγορεύει ένα καθεστώς αυτονομίας, το οποίο απαιτεί τη συναίνεσή του στα κοινωνικο-πολιτικά δρώμενα. Η συναίνεση αυτή, δεν προδικάζει την αντιπροσωπευτική ή τη δημοκρατική ταυτότητα της πολιτείας. Σηματοδοτεί, ωστόσο, την αναφορά της πολιτείας σε ένα σκοπό της πολιτικής, που δεν είναι εκείνος του κατόχου της εξουσίας.

Γ. Κοντογιώργης, στο Ράδιο Νέο της Νέας Υόρκης, με τον Δημήτρη Ρομποτή, 15.3.2011

"Αυτοί που αξιώνουν να μας βγάλουν από την κρίση, είναι οι ίδιοι που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις της και γι'αυτό δεν έχουμε ελπίδα να βγούμε σώοι" ("No problem can be solved from the same level of consciousness that created it" Albert Einstein)

Ανιχνεύσεις, Ελλάδα και Δύση, Γ.Κοντογιώργης, π.Ν.Λουδοβίκος, 30.03.2011

Γιώργο ς Κοντογιώργης, Υπήρξε ελληνικό έθνος πριν από την επανάσταση;

Γιώργο ς Κοντογιώργης,

Υπήρξε ελληνικό έθνος πριν από την επανάσταση;[1]

"Το έθνος ως ανθρωποκεντρικό φαινόμενο αποτελεί πολιτισμικό γεγονός, το οποίο στο μέτρο που μορφοποιείται σε ταυτότητα, ενσαρκώνει την ελευθερία. Η πολιτική έκφραση του έθνους εμφανίζεται διαφοροποιημένη, εναρμονίζεται δηλαδή στις διαστάσεις της ελευθερίας που αντιστοιχούν στην κλίμακα και ιδίως στην εκάστοτε φάση του συνόλου ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος. Επομένως, το έθνος δεν είναι επινόηση του (νεότερου) κράτους και, σαφώς, δεν αποτελεί νεότερο δημιούργημα, αφού απαντάται στον ελληνικό (ανθρωποκεντρικό) κοσμοσυστημικό χώρο. Το νέο έγκειται απλώς στην στέγασή του στο ένα και μοναδικό κράτος, λόγω της μετάλλαξης στο μεταξύ του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος από τη μικρή στη μεγάλη κλίμακα."

          Το γεγονός της Επανάστασης θα ήταν αρκετό, για οποιαδήποτε άλλη χώρα, ως απάντηση στο ερώτημα αυτό. Στη χώρα μας, ωστόσο, το διάβημα αυτό, από μόνο του, δεν αρκεί, ούτε και η αλυσίδα των εξεγέρσεων που προηγήθηκαν. Δεν αρνούνται, προφανώς, οι νεοτερικοί κρατικοί διανοούμενοι, τον επαναστατικό χαρακτήρα των "γηγενών" πληθυσμών του Ελλαδικού χώρου. Ισχυρίζονται όμως ότι η πρόθεσή τους δεν ήταν εθνική.