Κριτική παρουσίαση του βιβλίου του Γ.Κοντογιώργη, Η Συριζαία Αριστερά ως Νέα Δεξιά

Η Καθημερινή της Κυριακής

09.10.2016 http://www.kathimerini.gr/878034/article/politismos/vivlio/zoysame-aytapates-gia-xronia

Κριτική παρουσίαση του βιβλίου του Γ.Κοντογιώργη, Η Συριζαία Αριστερά ως Νέα Δεξιά. Το συντηρητικό ιδιώνυμο της Αριστεράς, Εκδόσεις Πατάκη, 2016

Ζούσαμε αυταπάτες για χρόνια

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΚΑΛΟΒΕΛΩΝΗΣ

Στο βιβλίο του αυτό ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης επιχειρεί την ανατομία της Αριστεράς με αφετηρία τον ΣΥΡΙΖΑ, εισάγοντας ως κοινό παρονομαστή την άποψη ότι δεν αποτελούν παρά προεκτάσεις του φιλελευθερισμού. Η διεθνής Αριστερά διαφοροποιήθηκε από τον φιλελευθερισμό κατά το ότι υποστήριξε και την ενσωμάτωση των δυνάμεων της εξαρτημένης εργασίας στο σύστημά του. Εκεί που η Αριστερά προσπάθησε να διαφοροποιηθεί από τον φιλελευθερισμό (στο ζήτημα της ιδιοκτησίας του οικονομικού συστήματος) απέληξε να γίνει θεωρητικός του ολοκληρωτισμού. Η ελληνική Αριστερά προσχώρησε εξ αρχής στο καθεστώς της κομματοκρατίας, επικαλούμενη μάλιστα το αριστερό επιχείρημα, για να της προσδώσει ιδεολογική νομιμοποίηση στην ιδιοποίηση του κράτους. Τα πεπραγμένα της άρχουσας Αριστεράς σήμερα το ομολογούν.

Στο κλίμα αυτό ο συγγραφέας προχωρεί έτι περαιτέρω, για να διαπιστώσει ότι «το οφθαλμοφανές αδιέξοδο της Αριστεράς και, εν γένει, της γνωσιολογίας της εποχής μας έγκειται στο ότι αρνούνται να ομολογήσουν ότι το κρατούν πολιτικό σύστημα δεν δύναται πια να υποστηρίξει μια σχετικά ισόρροπη σχέση μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής» (σελ. 51). 

Ο συγγραφέας αποδεικνύει γιατί η κυβερνητική παρουσία της εν Ελλάδι Αριστεράς ακολουθεί αναπόδραστα προκαθορισμένη πορεία που τίποτα δεν έχει να ζηλέψει από αυτήν των προκατόχων της. Ο Σαμαράς εξομολογήθηκε –κανείς αλάνθαστος– ο Τσίπρας αντιφώνησε – ζούσαμε αυταπάτες.

Τι κάνει όμως τον εκάστοτε νικητή των εκλογών να βρίσκεται σε πλήρη σχεδόν αναντιστοιχία με τις προσδοκίες της κοινωνίας την επαύριο των εκλογών στο νεοελληνικό κράτος; Ο Κοντογιώργης, άριστος γνώστης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, η οποία καθόρισε ως βιοτή την πολιτική καθημερινότητα του ελληνικού κοσμοσυστήματος, κάτοχος επίσης και της ιδεολογικής και πολιτικής εξέλιξης της Δύσης, φωτίζει το σημείο μηδέν στη διασταύρωσή τους εν τοις πράγμασι. Το σημείο συνάντησης είναι η εγκατάσταση της βαυαροκρατίας στο νεοϊδρυθέν κρατίδιο των Ελλήνων. Η τομογραφία των πολιτικών οριζουσών τότε και τώρα πιστοποιούν ότι το καθεστώς της κομματοκρατίας και της πελατειακής ιδιοποίησης του κράτους έχει ως πρωτογενή αιτία το αναντίστοιχο του προ-πολιτειακού πολιτικού συστήματος προς το δημοκρατικό πολιτικό ανάπτυγμα της προεπαναστατικής ελληνικής κοινωνίας.

Το βιβλίο εκτείνεται σε τρεις ενότητες. Στα πρώτα κεφάλαια δίκην πολιορκίας θα αναλυθεί το ιδεολογικό υπόβαθρο της Συριζαίας Αριστεράς ως φυσική απόληξη της ευρωπαϊκής «προοδευτικής» διανόησης και ιδεολογίας του 20ού αιώνα, με βαθιές όμως ρίζες ως τέτοια στον 18ο και τον 19ο αιώνα. Ως εκ τούτου, αυτή επιμένει πεισματικά να αγνοεί τις ιδεολογικές και πολιτικές κατακτήσεις του ελληνικού κοσμοσυστήματος, ακόμα και αν αυτό οδοιπορεί κάτω από δυσμενείς συνθήκες και κακουχίες. Τούτο παραμένει ακμαίο, καθώς επηρεάζει πολιτικά, οικονομικά, ιδεολογικά, την ευρύτερη περιοχή της μέσης/ανατολικής Ευρώπης και Μεσογείου έως τα τέλη σχεδόν του 19ου αιώνα.

Στη δεύτερη ενότητα εξηγείται γιατί συμβαίνουν αυτά για τα οποία πολλοί απορούν. Η αιμομικτική σχέση νεοτερικότητας και μεταμοντέρνας ιδεοληψίας γεννά τέρατα. Ενα τέτοιο έχουμε στην Ελλάδα σήμερα. Ο συγγραφέας, ακολουθώντας τη συλλογιστική του Σωκράτη, την ανάλυση του Αριστοτέλη, καταλήγει αβίαστα σε συμπεράσματα διαυγή.

Η σχέση μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής αντιμετωπίσθηκε και εξακολουθεί να προσεγγίζεται στην εποχή μας υπό το πρίσμα της αυστηρής διχοτομίας ανάμεσα στο πολιτικό σύστημα, που το ενσαρκώνει ταυτολογικά το κράτος, και στην κοινωνία, που καλείται να αρκεσθεί σε μία θέση ιδιώτη (σελ. 178).

Η δημοκρατικού τύπου πολιτική ανάπτυξη του Ελληνα, που ξεμένει ως νοοτροπία/συμπεριφορά, οδηγήθηκε σε διαπραγμάτευση κατ’ άτομον, κατά μόνας με τον πολιτικό, που ενσάρκωσε στο πρόσωπό του την έννοια του δήμου. Η πελατειακή θέσμιση του κράτους/πολιτείας εδράζεται ακριβώς στην κοσμοϊστορική αυτή μεταβολή (σελ. 179).

Η τρίτη ενότητα του βιβλίου περιλαμβάνει πρωτότυπες αναλύσεις, καθώς και συνεντεύξεις, άρθρα και αγορεύσεις άγνωστες στο ευρύ κοινό. Αυτά αποδεικνύουν την ταυτοτική συνέχεια και την επιστημονική συνέπεια του συγγραφέα για τριάντα περίπου χρόνια. Στην παρούσα ενότητα, όπως και στα προηγούμενα, ο συγγραφέας ως παραγωγός ο ίδιος πρωτογενούς πολιτικού λόγου, περιέχονται προτάσεις οι οποίες φωταγωγούν την αναγκαία πορεία που θα βγάλει τη χώρα από την κρίση, καθώς και το μέλλον της εξέλιξης του κόσμου της εποχής μας.

Παρότι καμία σελίδα δεν αφήνει αδιάφορο τον αναγνώστη, την κορωνίδα του ενδιαφέροντος κλέβει το κεφάλαιο «Το έθνος, ο εθνικισμός και η ολιγαρχική νεοτερικότητα». Συμπερασματικά, διαλύεται κάθε επιφύλαξη στον αναγνώστη για το ποιόν και το καθεστωτικό ύφος Φίληδων, Φλαμπουράρηδων και των υπολοίπων που δρουν ως παρέα στο Μαξίμου αφήνοντας ανέγγιχτο το σύστημα των συγκατανευσηφάγων.

Η «Συριζαία Αριστερά ως νέα Δεξιά» δεν προσφέρεται για δεξιόστροφη ανάγνωση με αντιπολιτευτικά κίνητρα. Ο Κοντογιώργης δεν το επιτρέπει. «Συχνά πυκνά τα λέει στη νύφη για να τα ακούσει η πεθερά». Και η πεθερά τα ακούει βαριά· οι δυο τους άλλωστε είναι ομόσταβλες.