Απαντήσεις του Γιώργου Κοντογιώργη στις ερωτήσεις της εφημερίδας τα «Νέα της Λευκάδας» (15/08/2008).

1. Η φύση της Λευκάδας ως πηγή έμπνευσης και αφετηρία της προσωπικής σας Οδύσσειας στον κόσμο.

Απάντηση: Η Λευκάδα είναι η ρίζα της ζωής μου, το σημείο αναφοράς, η πνευματική μου αφετηρία. Αυτός ο τόπος προικοδότησε τα παιδιά της με το κίνητρο της πνευματικής περιέργειας και μια ιδιαίτερη οπτική του ελληνισμού. Ο Ζαμπέλιος, ο Βαλαωρίτης, ο Σικελιανός, ο Σβορώνος ανέβασαν το «λαό» στο βάθρο της ιστορίας. Αυτή είναι και η δική μου οπτική.

2. Η ουσία της Δημοκρατίας είναι η Ελευθερία. Από πού πηγάζει η ανάγκη για τον αναστοχασμό της Ελευθερίας σήμερα?

Απάντηση: Το σύστημα που οικοδόμησε ο ευρωπαϊκός κόσμος μετά την έξοδό του από τη φεουδαρχία έχει πια εξαντλήσει τα όριά του. Το σύστημα αυτό είχε ως στόχο την κατάκτηση από το λαό της ατομικής ελευθερίας. Η διεκδίκηση αυτή δεν αμφισβητούσε ωστόσο το σύστημα της φεουδαρχίας. Τι λέει αυτό; Ότι μπορεί ο άνθρωπος να μην είναι πια μέρος της ιδιοκτησίας του κάποιου, ο κάποιος αυτός όμως είναι κάτοχος του συστήματος. Παρόλα όσα πιστεύουμε σήμερα, ο άνθρωπος εξακολουθεί να μην είναι ελεύθερος στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. Και δεν είναι ελεύθερος κάποιος όταν , εκεί όπου αποφασίζει άλλος για λογαριασμό του. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα στην οικονομία, όπου αποφασίζει μόνος του ο εργοδότης για την τύχη της επιχείρησης, αλλά και στην πολιτική όπου για όλα αποφασίζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό ο πολιτικός. Οι πολιτικοί φρόντισαν ώστε όχι μόνο να μην δίνουν λογαριασμό στο λαό αλλά και να καταδολιεύουν τα συμφέροντά του. Είναι επείγουσα η ανάγκη να αναστοχασθούμε την ελευθερία ώστε να προσεγγίσει το βαθμό χειραφέτησης της κοινωνίας και συγχρόνως να της επιτρέψει να προστατεύσει τα συμφέροντά της έναντι των πολιτικών και των διαπλεκομένων που αυτοί υπηρετούν.

3. Η Ελλάδα που γέννησε τη Δημοκρατία, μπορεί να είναι υπερήφανη για το σημερινό της Πολίτευμα? Η έννοια της αντιπροσώπευσης στο πολιτικό μας σύστημα, η έννοια του Δήμου και της Δημοκρατίας στην πράξη.

Απάντηση: Το ελληνικό πολίτευμα είναι ένα πρωτοποριακό εργαστήρι για να κατανοήσει κανείς τι μέλει να συμβεί στον κόσμο στα χρόνια που έρχονται. Όμως πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι όπως όλα τα σύγχρονα πολιτεύματα έτσι και το ελληνικό δεν είναι δημοκρατικό. Είναι αστείος ο ισχυρισμός ότι ένα πολιτικό σύστημα που συγχέεται εξολοκλήρου με το κράτος είναι δημοκρατικό. Αυτά λέγονται για να συγκαλυφθεί το γεγονός ότι ούτε δημοκρατικό ούτε αντιπροσωπευτικό είναι το σύγχρονο σύστημα. Δημοκρατικό είναι ένα σύστημα όταν το κατέχει ο λαός, συγκροτημένος σε δήμο, όταν αυτοκυβερνιέται. Θα ήταν έστω αντιπροσωπευτικό το σημερινό πολιτικό σύστημα εάν ο λαός κατείχε την ιδιότητα του εντολέα. Τότε ο λαός θα καθόριζε την ακολουθητέα πολιτική και ο πολιτικός απλώς θα την εφάρμοζε. Αυτό όμως δεν συμβαίνει πουθενά. Αν διαβάσει κανείς το Σύνταγμά μας θα διαπιστώσει ότι ο πολιτικός δεν αντιπροσωπεύει το λαό αλλά το έθνος. Που όμως ο πολιτικός αυτο-ορίζεται αρμόδιος να προσδιορίσει το συμφέρον του. Σήμερα ο πολιτικός κατέχει και την ιδιότητα του εντολέα και του εντολοδόχου.

4. Ακούμε για την συμμετοχή στην «κοινωνία των Πολιτών». Πολιτική συμμετοχή ή Πολιτική Ομηρεία? Είναι η Πολιτική αυτοσυνειδησία εφικτή?

Απάντηση: Η «κοινωνία πολιτών» όπως την ορίζουν οι σύγχρονοί μας στοχαστές δεν είναι η κοινωνία των πολιτών αλλά οι ομάδες συμφερόντων που παρεμβαίνουν στην πολιτική σκηνή. Οι περισσότερες από αυτές είτε εκφράζουν συμφέροντα που αντιστρατεύονται την κοινωνία (π.χ. οι βιομήχανοι έναντι της κοινωνίας της εργασίας) είτε είναι κρατικοδίαιτες, διαπλέκονται με τους φορείς του κράτους. Η κοινωνία βρίσκεται σε πολιτική ομηρία, στην οποία την έχουν καθυποτάξει οι διαπλεκόμενοι πολιτικοί, οι τηλεκράτορες και οι θεράποντές τους.

5. Στην Αρχαία Αθήνα ο χαρακτηρισμός ενός προσώπου ως ιδιώτη αποτελούσε μέγιστη προσβολή, η ιδιώτευση σήμερα αποτελεί καθεστώς, σε βάρος του «Δημοσίου αγαθού», της «Δημόσιας Ζωής», του «Δημόσιου Χώρου».

Απάντηση: Στην αρχαία Αθήνα ο λαός συγκροτούσε δήμο, κατείχε αυτός την πολιτεία, αυτός κυβερνούσε. Σήμερα ο λαός είναι ιδιώτης, είναι αποκλεισμένος από το πολιτικό σύστημα. Ο «δημόσιος χώρος» στην Αθήνα ήταν ο χώρος του δήμου, ο λαός. Σήμερα δημόσιος χώρος είναι το κράτος. Το σύγχρονο σύστημα θέλει το λαό να ιδιωτεύει. Η δημοκρατία της Αθήνας θεωρούσε την ιδιώτευση δουλεία και τον ιδιώτη άχρηστο πολίτη.

6. Τα Μέσα Μαζικής επικοινωνίας αποτελούν τον πλέον καθοριστικό παράγοντα στη Δημοκρατία μας και στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Σε συνδυασμό με την Αγελαία – Μαζική πολική συμπεριφορά των πολιτών, ποιες είναι οι συνέπειες για την ζωή μας? Έχουμε τη δύναμη ως πολίτες να διαφυλάξουμε την ελευθερία μας? Μπορούμε να έχουμε «Πολιτική συμμετοχή»?

Απάντηση: Ως πολιτική συμμετοχή θεωρούμε σήμερα τη μαζική προσέλευση των πολιτών μπροστά στην πόρτα της εξουσίας: ως διαδηλωτές, ως χειροκροτητές, ως παράκλητοι των συμφερόντων τους. Οι πολιτικοί θέλουν τους πολίτες αγέλη προβάτων που την καθοδηγούν, την επιβεβαιώνουν στον παρασιτικό τους ρόλο, υποστηρικτές της σταδιοδρομίας και του πλουτισμού τους, το αντίτιμο των οποίων καλείται να καταβάλει το δημόσιο ταμείο. Ως πολιτική συμμετοχή νοείται η εξωθεσμική παρέμβαση του πολίτη στα πολιτικά δρώμενα. Δεν θέλουν τον πολίτη μέσα στο σύστημα. Μην νομίσουμε ότι πολιτική συμμετοχή σημαίνει η συμμετοχή των πολιτών στη διακυβέρνηση της χώρας. Η κοινωνία δεν θεωρείται ώριμη ούτε ικανή γι αυτό.


7. Πολίτης καταναλωτής ή πολίτης της Πολιτείας. Στο βιβλίο σας αναφέρεται η έννοια της «εθελοδουλείας», τί αφορά?

Απάντηση: Το δίλημμα αυτό έχει να κάμει με τον τρόπο που είναι δομημένη η πολιτεία και τα ΜΜΕ. Το κράτος και οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ κατέχουν το σύστημα (της οικονομίας και της πολιτικής), οι πολίτες είναι καταναλωτές του. Για να λειτουργήσει όμως το σύστημα αυτό πρέπει να το αποδεχθεί η κοινωνία, γιατί αλλιώς θα είναι αναγκασμένη να μετέλθει την βία. Εξού και κεντρική προτεραιότητα των πολιτικών είναι να μεταβάλουν τους πολίτες σε εθελόδουλα όργανα, να μην αμφισβητούν το σύστημα έστω και αν τα βάνουν κάποιες φορές μαζί τους.

8. Η περιβόητη κοινωνία της πληροφορίας και της καλπάζουσας τεχνολογίας δίνει τελικά μεγαλύτερη ελευθερία στους πολίτες?

Απάντηση: Είναι λάθος να μιλάμε για κοινωνία της πληροφορίας. Το ορθό είναι τεχνολογική κοινωνία. Η τεχνολογία της επικοινωνίας θα αποτελέσει το πεδίο πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί η δημοκρατία και κατ’επέκταση η καθολική ελευθερία στο μέλλον.

9. Θυμάμαι ένα τραγούδι που λέει: Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα! Είναι ο πολίτης αποξενωμένος από τη λήψη αποφάσεων που αφορούν τον ίδιο?

Απάντηση: Είναι προφανές ότι ενόσω ο πολίτης είναι αποξενωμένος από την πολιτεία τόσο τα πράγματα θα συμβαίνουν χωρίς αυτόν. Πολύ περισσότερο σήμερα, που η μετάβαση σε ένα πλανητικό περιβάλλον στο οποίο η δύναμη υπαγορεύει τις εξελίξεις, η αποξένωση του πολίτη ισοδυναμεί με τον αποκλεισμό του από το πολιτικό σύστημα. Διότι μόνον όποιος κατέχει το πολιτικό σύστημα μπορεί να αισθάνεται χειράφετος στον χώρο του και στη χώρα του.